4632 Sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu 2001 yılından beri uygulanmaktadır. Bu kanunun amacı kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak, bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ile emeklilik döneminde ek bir gelir sağlanarak refah düzeylerinin yükseltilmesidir.
Gönüllü katılıma dayalı olan bu sistem ekonomiye de  uzun vadeli kaynak yaratarak istihdamın arttırılmasını ve ekonomik kalkınmaya katkıda bulunulmasını sağlamaktadır. Bireysel Emeklilik Sistemine 2012 yılında 6327 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ile devlet desteği katkısı getirilmiştir.
Bireysel emeklilik sistemi; sisteme giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak koşulu 56 yaşını tamamlayanlara emeklilik hakkını veriyor. Ya da birikimlerini tek seferde ödeyerek katılımcı ile bağını kesiyor.
Sistemde bahsedilen emeklilik de normal emeklilik gibi değil maalesef. Burada bahsedilen emeklilik  bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerin bir program dahilinde ödenmesi , ya da yapılacak  yıllık gelir sigortası sözleşmesi çerçevesinde katılımcılara  maaş bağlanması anlamına geliyor. Ne zaman ki fonda biriken para bitiyor bireysel emekli maaşı da sona eriyor. Azami 10 yıldan sonra BES şirketi ile birikimcinin bir bağı kalmıyor.
Şimdi de 10.08.2016 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan kanun ile 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununa ek madde eklenmiş ve çalışanların otomatik olarak bir emeklilik planına dahil edilmesi gündeme gelmiştir. Kanun çıktıktan sonra çıkan haberlerde her ne kadar da katılımın zorunlu olduğu kamuya duyurulmuş olsa da durum farklıdır.
BES Kanununa eklenen ek madde ile Türk Vatandaşı olan, Vatandaşlıktan izin ile ayrılan, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve GSS Kanunun 4.maddesi 1.fıkrası (a) ve (c) bentlerine göre çalışmaya başlayanlar ve 45 yaşını doldurmamış olanlar (31.12.1971 tarihinden sonra doğanları kapsar.) işverenler tarafından otomatik olarak sisteme dahil edilecekler. Ancak çalışanlar emeklilik planına dahil olduğunun kendisine bildirildiği tarihi müteakip 2 ay içinde sözleşmeden cayma hakkına sahip olacaklar ve  cayma halinde ödenen katkı payları on gün içinde çalışana iade edilecek.
2 ay içinde  çıkma hakkı tanındığı için yasa koyucunun BES kanununa eklediği madde  ile yapılan düzenlemeye zorunlu  tasarruf demek doğru olmamaktadır.
Peki sistem nasıl çalışıyor; Çalışan katlı payı prime esas kazancın %3 üne karşılık gelen tutardır. (Çalışan dilerse daha yüksek bir tutarda kesinti yapılamasını talep edebilir.) Asgari ücretli yani  1.647 TL ücret ile çalışan ayda 49,41 TL;  ayda 4.500 TL brüt ücretle çalışan 135 TL; ayda 10.705,50 TL ile çalışan ise 321,17 TL BES primi ödeyecektir. BES sözleşmesi bulunan çalışanın işyerinin değişmesi halinde birikimleri  yeni işyerindeki ek madde 2 kapsamındaki emeklilik sözleşmesine aktarılır. Yeni işyerinde emeklilik planının bulunmaması halinde çalışan, talep ederse önceki işyerinde düzenlenmiş sözleşme kapsamında katkı payı ödemeye devam eder; talep etmez ise emeklilik sözleşmesi sonlandırılır. Çalışan adına BES hesabına ödenen katkı payları üzerinden devlet katkısı sağlanmaktadır. Bu katkıyı alabilmenin koşulu da sistemde en az 3 kalmaktır. Çalışan katkı payı çalışanın prime esas kazancının yüzde 3’ü oranında olsa da Bakanlar Kurulu kararıyla bu oran yüzde 6’ya çıkarılabilecek veya yüzde 1’e düşürülebilecek veya maktu katkı payı belirlenebilecektir. Çalışanın cayma hakkını kullanmaması halinde, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere devlet katkısı hak etme ve ödeme koşuluna tabi olmak kaydıyla bin lirası tutarında ilave devlet katkısı sağlanacaktır.. (Bu tutar BKK ile 1500 TL’ye çıkarılabilecek veya 500 TL’ye düşürülebilecek) Emeklilik hakkının kullanması halinde, hesapta bulunan birikimi en az on yıllık, yıllık gelir sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana birikimin %5 i karşılığı ek devlet katkısı ödemesi yapılacaktır.
Cayma hakkını kullanmayan çalışanlar Hazine Müsteşarlığınca  belirlenen hallerde katkı payı ödemesine ara verilmesini talep edebilecektir. vefat etmesi halinde yine hak sahiplerine hesapta biriken para defaten ödenecektir.
Ayrıca Devlet katkısında yılık brüt asgari ücret toplamının yüzde 25’ini geçmeme sınırı da bulunuyor. Yani yıllık asgari ücret tutarının yüzde 25’inden fazla ödenmiş BES primine Devlet katkısı olmayacağından avantaj bu rakamdan sonraki BES ödemeleri için azalıyor. Örneğin 2016 yılı için toplam 19.764 TL’lik BES ödemesine karşılık 4.941 TL Devlet katkısı kazanılabiliyor.
Sonuç olarak ülkemizde çalışanların primlerinin %45 i asgari ücret üzerinden bildiriliyor ve %25 gerçek asgari ücretli çalışanın geçim sıkıntısı yaşandığı ülkemizde  bu sistem içerisinde kalarak Bireysel Emeklilik Planlaması yapması gerçekçi bir yaklaşım gibi gözükmüyor.
Ayrıca 01.01.2017 tarihinde işleme giren uygulama da gerek işveren gerekse de çalışanlar için ilgi görmedi ve çoğu sigortalı cayma hakkını kullandı. Böylece yürürlüğe girer girmez ölü doğan sistemin geleceğide çok ümit vermiyor.
Milletimiz için tüm aksaklıklara rağmen tek güvence yine de Sosyal Güvenlik Kurumu olarak görünüyor. Şimdilik daha iyisi olana kadar….