Türkiye’nin terör örgütlerine yönelik olarak başlattığı sınır ötesi harekâta ABD’nin arabuluculuğu ile 13 maddelik bir mutabakat metni imzalanmış ve harekâta 120 saat ara verilmişti.
Bu süre bitmeden Başkan Erdoğan Soçi’de Rusya Başkanı Vladimir Putin ile bir araya gelerek yine bu Suriye konusunu görüştüler ve 10 maddelik bir anlaşma metni imzalandı.
Ankara’da olduğu gibi Soçi’de de liderliğini gösteren Cumhurbaşkanı Erdoğan, Soçi’de imzalanan mutabakat metnine göre Suriye sınırında Tel Abyad ile Resulayn arasındaki 120 kilometre genişliğinde 32 kilometre derinliğindeki “Güvenli Bölge”yi Rus lider Putin’e de kabul ettirmiş oldu.
Bu son derece önemli bir başarıdır.
Rusya, Esad rejimi ile olan ilişkisi nedeniyle sınırın tamamının Suriye tarafından kontrol edilmesini istiyordu ama bu konuda Türk tarafı bastırdı ve en azından güvenli bölgenin kontrolünün Türkiye’de kalmasını sağladı.
Tel Abyad-Resulayn hattı dışındaki alanlarda ise 10 kilometrelik bir derinlikte Rusya ile ortaklaşa devriye faaliyeti yürütebilecek.
Böylece Türkiye bu derinlikte sınır ötesinde denetleyici bir konuma gelmektedir.
Yıllardır Suriye’nin kuzeyinde üstlenen PKK’nın Suriye’deki uzantısı YPG Örgütü, Barış Pınarı Harekâtı ile bozguna uğrarken ABD’nin devreye girmesi ve Türkiye-ABD mutabakatı sonucu Tel Abyad- Resulayn arasındaki hattı 30 kilometre derinlikte boşaltmak zorunda kalmıştı.
Soçi’deki anlaşmaya göre, YPG bu kez ilâveten sınırın Fırat’ın doğusundaki 320 kilometrelik bölümünden de çekilmek zorunda kalıyor. Üstelik sadece Fırat’ın doğusu değil, buna ek olarak Fırat’ın batısında ‘Fırat Kalkanı’ bölgesi ve Afrin’in altındaki Tel Rifat ve Membiç bölgelerinden de çekilecektir.
Bu şartlarda YPG, uzun yıllardır ABD’nin himayesiyle Suriye’nin kuzeyinde meydana getirdiği askeri varlığına da veda etmek zorunda kalıyor.
Bu yönüyle bakıldığında Türkiye, Suriye sınırını YPG’den gelen terör saldırılarından arındırmış olacak.
***
Mutabakatın en önemli noktalarından birisi, Erdoğan ve Putin’in, YPG’nin bu hattan çıkartılması görevini Rus askeri polisi ve Suriye sınır muhafızlarına verilmesini onaylamalarıdır.
YPG’nin sınırdan uzaklaştırılmasında bu görevi Rusya ile işbirliği içinde Esad rejimi yerine getirecektir.
Böylelikle, sınırın 320 kilometrelik bir alanı Rusya’nın gözetiminde Esad rejiminin egemenliğine geçecektir.
Diğer bir konu, 30 kilometre derinliğe çekilecek olan YPG’nin bundan sonra ne olacağı ve nerede barınacağıdır.
Bazıları YPG’nin Suriye ordusuna katılacaklarından bahsetmektedirler.
Putin’in açıklamalarında altı çizilecek bir konu daha vardır.
O da, Esad rejimi ile Suriyeli Kürtlerin geniş ve kapsayıcı bir diyalog içine girmelerini teşvik etmesidir.
Kısacası Putin, Suriyeli Kürtlerin hak ve hukukunun korunmasını istiyor.
***
Diğer taraftan Putin açıklamalarında Ankara ile Şam arasında normalleşme ihtiyacı olduğunu da vurgulamıştır.
Rusya lideri, bölgede barış ve istikrarın Türkiye ile Suriye’nin birlikte sağlayacak olmalarına vurgu yapması da dikkat çekicidir.
Mutabakat metninde YPG’nin sınırın 30 kilometre derinliğine çekilmesinin de aslında Türkiye ile Suriye’nin ortak hedefi olduğundan bahisle Türkiye ile Esad rejimi arasında yapılan dolaylı görüşmelerin kapısının biraz daha aralanacağı ifade edilmeye çalışılmaktadır. Bu da Ankara ile Şam arasında daha yakın görüşmelerin başlayabileceği ipucunu veriyor.
Diğer taraftan Türkiye ile Suriye arasında 1998 yılında yapılmış teröre karşı işbirliği Adana Anlaşması var.
Adana Anlaşması kritik bir öneme sahip ve bu konuda Rusya kolaylaştırıcı bir köprü rolü üstleniyor. Çünkü Türkiye’nin Suriye ile bir arada olmaktan ciddi kaygıları var. Bu nedenle Rusya devreye giriyor ve imzalanan mutabakatın üçlü bir işbirliği üzerinden yürüyeceği anlaşılıyor.
ABD’nin bölge üzerinden çekilmesiyle beraber oluşacak boşluk da Türkiye, Rusya ve Esad rejimi tarafından doldurulmuş olacaktır.
Kısacası Türkiye peşi sıra imzaladığı iki anlaşma ile de masada istediklerini almayı başarmıştır.
